SAFARI MAGAZINE | GUJARATI EDITION

Current issue

અંક નં. ૩૬૪ | જાન્યુઆરી, ૨૦૨૫

Cover story

'ધ બર્ડ મિસ્ટરી ઓફ જાતિંગા' સંશોધનના ઘણાં વર્ષો પછીયે ઘણા પ્રશ્નો અનુત્તર

આસામમાં સપ્ટેમ્બર મહિનો બેસે અને કાચાર પહાડોમાં ધુમ્મસ ઘેરાય ત્યારે રાત્રિના ૮ઃ૦૦ વાગ્યાની આસપાસ હરિયલ કબૂતર, સિપાહી બુલબુલ, પરદેશી પાનબગલી, સફેદ છાતીવાળી જલમુરઘી, અંજન બગલા, દૂધરાજ વગેરે બેએક ડઝન જાતનાં પંખીડાં તેમની મરણનોંધ લખાવવા જાતિંગા નામના સ્થળે આવે છે. જાતિંગા તેમનો સ્મશાનઘાટ છે. આ સ્થળે જ તેઓ કેમ આવે, શા કારણે ‘આત્મહત્યા’ કરે, સપ્ટેમ્બરમાં જ તેમનું આગમન કેમ થાય વગેરે પ્રશ્નો જેવા ભૂતકાળમાં પક્ષીશાસ્ત્રીઓ માટે પડકાર નીવડ્યા તેવા આજે પણ છે.

દ્રશ્યનું વર્ણન આલ્ફ્રેડ હિચકોકની મશહૂર અંગ્રેજી સસ્પેન્સ ફિલ્મ The Birds ના અમુક પ્રસંગોને શોટ-ટુ-શોટ મળતું આવે છે. કોઈ ફરક નથી. ફિલ્મના કલમબાજે લખેલી પટકથા સાથે કુદરતના સ્ક્રીન-પ્લેનું અદભુત મેચિંગ જામે છે, છતાં એક મહત્ત્વનો તફાવત શરૂઆતમાં જ નોંધી લો : અહીં રજૂ થતાં દ્રશ્યનું વર્ણન બિલકુલ સાચું છે, કારણ કે દ્રશ્ય પોતે વાસ્તવિક છે. સસ્પેન્સની પણ કમી નથી. કમી રહી જાય છે માત્ર સસ્પેન્સના ઘટસ્ફોટની, જે આજ દિન સુધી થયો નથી. વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિએ તેનો શો ખુલાસો આપવો તે આજે સોએક વર્ષ પછીયે જગતના પક્ષીવિદ્દો નક્કી કરી શક્યા નથી. ‘ધ બર્ડ મિસ્ટરી ઓફ જાતિંગા’ એવા સંભવિત શીર્ષક હેઠળ કુદરતે નિર્માણ કરેલી રિઅલ ફિલ્મનું છેલ્લું રીલ પોતાનાં રહસ્યો સમેત હજી અકબંધ પડ્યું છે.

More interesting articles

GENES અને JEANS

મેદસ્વીપણાની વાત નીકળે ત્યારે બહુ સહજ રીતે અમેરિકનો યાદ આવી જાય છે. સરેરાશ અમેરિકન વ્યક્તિ તેની રોજિંદી શારીરિક જરૂરિયાત કરતાં લગભગ ૫૦૦ કેલરી ધરાવતો વધુ ખોરાક હોજરીમાં ઓરે છે. વિલન પદાર્થ સાકર છે, જેણે ઘણી જાતની ખાદ્ય ચીજોમાં પેસારો કર્યો છે. પેપ્સીની ૫૦૦ મીલીલિટરની બોટલ ખાલી કરી નાખનાર વ્યક્તિને કલ્પના ન હોય કે ૧૨-૧૩ ચમચી જેટલી ખાંડ આરોગી નાખી. બિસ્કિટ, કૂકી, પુડિંગ વગેરે પણ સુગરફ્રી હોતા નથી. નતીજારૂપે અમેરિકાના ૪૨% લોકો મેદસ્વી છે. ભારત પણ બાકાત નથી. આપણે ત્યાં ઓવરવેઈટ લોકોનું પ્રમાણ ૧૧% છે, અને ટકાવારી વધતી જાય છે.

ખુકરીની જળસમાધિ

૧૯૭૧ના ભારત-પાક યુદ્ધમાં પાકિસ્તાને ધોબીપછાડ પરાજય વેઠવાનો થયો તે આપણા લશ્કરની ત્રણેય પાંખોએ અપનાવેલી ચાતુરીપૂર્ણ રણનીતિને આભારી હતું. રણનીતિ એટલી પ્રભાવી કે માત્ર પખવાડિયામાં પશ્ચિમ તથા પૂર્વ એમ બેય માેરચે યુદ્ધનો છેડો લાવી દીધો. ખેદની વાત છે કે સોનાની થાળીમાં લોઢાની એક મેખ રહી જવા પામી. સાગરસંગ્રામમાં એન્ટિ-સબમરિન વૉરફેરના મામલે ભારતીય નૌકાદળના વેસ્ટર્ન કમાન્ડે પાકિસ્તાની આધુનિક ફ્રેન્ચ સબમરિનોને શોધી તેમનો શિકાર કરવાનો કાર્યભાર ૧૯પપના અરસાની ‘ખુકરી’ તથા ‘કિરપાણ’ ફ્રિગેટોને સોંપ્યો.

ચૂપ રહો! એલિયન્સ સાંભળી ન લે

વિજ્ઞાનીઓ પૈકી અમુક જણાના મંતવ્ય અનુસાર માનવજાતે પહેલીવાર ૧૯૭૪માં અને બીજી વાર ૧૯૭૭માં ન ભરવા જેવાં બે પગલાં ભર્યાં. ૧૯૭૪માં મધ્ય અમેરિકાના પુર્તોરીકો ખાતે આવેલા ગંજાવર રેડિઓ ટેલિસ્કોપ વડે રપ,૦૦૦ પ્રકાશવર્ષ છેટેના Hercules / શૌરી તારામંડળ તરફ ડિજિટલ મેસેજ રવાના કર્યો. દૂધગંગાનું સ્થાન, દૂધગંગામાં પૃથ્વીનું સ્થાન, પૃથ્વીવાસી મનુષ્યોને ઓળખાવતું જ્ઞાન વગેરે માહિતી પ્રસારિત કરી દીધી. ૧૯૭૭માં વૉયેજર-1 અંતરિક્ષયાનમાં એવી જ વિગતોવાળી સોના-એલ્યુમિનિયમનો ઢોળ ચડાવેલી તાંબાની તકતી રાખી. બેઉ મિશનો ‘આ પત્ર એલિયન્સને પહોંચે’ તેવાં હતા. પ્રશ્ન એ છે કે જરૂરી હતાં?

Notice

Due to Adobe Flash being discontinued and other technology upgrades it is no longer possible for us to provide your favorite Safari Magazine on web/desktop. In order to provide more convenience and reading pleasure we have moved the content to native mobile apps.
If you are a digital subscriber then download the mobile app and enjoy reading in the HP MobiLib Digital Pocket Library app from Harshal Publications.